Η ιστορία μιας προκήρυξης

Η υπόθεση που ξεκίνησε ως αποκάλυψη των εκβιασμών που διενεργούσε η 17Ν εις βάρος υποψήφιων θυμάτων-στόχων της, καταλήγει σιγά-σιγά σε ροζ σκάνδαλο μητροπολιτών και σε ενδοοικογενειακές έριδες μεγαλοεπιχειρηματιών. Ο άνθρωπος που "φωτογραφήθηκε" σε δημοσιεύματα και τηλεοπτικά κανάλια ως ο "σύνδεσμος του Γιωτόπουλου" στις επιχειρήσεις εκβιασμού, θεωρείται ήδη σήμερα πρόσωπο-κλειδί στην υπόθεση, αλλά..
δεν τεκμηριώνεται οποιαδήποτε σχέση του με τις ένοπλες ομάδες. Πρόκειται για το μεγαλύτερο φιάσκο στην πορεία των "αποκαλύψεων" του τελευταίου εξαμήνου.

Υπάρχει μόνο ένα αναπάντητο ερώτημα, το οποίο επανέρχεται κάθε λίγο και λιγάκι στους παραδημοσιογραφικούς προβληματισμούς για να ενισχύσει τις υπόνοιες ότι ο κ. Μιχαλόπουλος είχε τελικά κάποια σκοτεινή σχέση με την τρομοκρατική οργάνωση. Πρόκειται για τη δημοσίευση τον Αύγουστο του 1981 στην εφημερίδα του "Νέοι Ανθρωποι" μιας εκτενούς προκήρυξης της 17Ν, γεγονός καταρχήν ανεξήγητο, εφόσον η οργάνωση επέλεγε με προσοχή τους αποδέκτες των προκηρύξεών της και πάντως δεν είχε ποτέ απευθυνθεί σε έντυπα του χώρου της "δεξιάς" και πολύ λιγότερο σε περιθωριακά φυλλάδια της "ακροδεξιάς".

Το ευλογοφανές αυτό ερώτημα επισημαίνεται σχεδόν καθημερινά από τον Στέλιο Βορίνα στο δελτίο του Νίκου Ευαγγελάτου και κανείς από τους παρευρισκόμενους συναδέλφους του που κατά δήλωσή τους κάνουν ρεπορτάζ (Νίκος Κακαουνάκης, Μιχάλης Δημητρίου, κ.λπ.) δεν έχει τίποτα να απαντήσει. Ολοι μάς κλείνουν το μάτι και συνομολογούν ότι "κάτι περίεργο κρύβει αυτή η ιστορία". Το ίδιο ερώτημα διατυπώνεται ρητά και σε πολλές εφημερίδες. Χαρακτηριστικό το ακόλουθο απόσπασμα από το "Εθνος" της περασμένης Κυριακής: "Στα μύρια όσα ερωτηματικά, επισημαίνονται μερικά ακόμη που ήλθαν να προστεθούν μετά τις τελευταίες εξελίξεις, κάτω από το κείμενο της 17Ν που απεστάλη και δημοσιεύτηκε το καλοκαίρι του 1981 στην εφημερίδα 'Νέοι Ανθρωποι' δίχως να προηγηθεί ένοπλη ενέργεια της οργάνωσης και αποτελεί κριτική στους εμπρησμούς των πολυκαταστημάτων Μινιόν και Κατράντζος, καθώς και στη συμπλοκή της AEG και φέρει τίτλο 'για την ανάπτυξη του επαναστατικού και λαϊκού κινήματος στην Ελλάδα'. Η επιλογή του εντύπου αφενός αλλά και η επικριτική στάση της 17Ν έναντι των ενεργειών αυτών δεν έχουν ερμηνευτεί". Από κοντά και η "Καθημερινή" που επιμένει στη θεωρία της "συνάντησης των άκρων" και μάλιστα επαυξάνει, σε άρθρο που φέρει την υπογραφή του διευθυντή της Αντώνη Καρακούση: "Τα άκρα θα συναντηθούν, οι δύο όψεις του αυτού νομίσματος σχεδόν θα συλλειτουργήσουν, ο Μιχαλόπουλος θα δηλώσει χρόνια μετά ότι έβλεπε τον Αλέξανδρο Γιωτόπουλο" (19/1/03).

Η λύση του μυστηρίου

Δυστυχώς για τους οπαδούς της θεωρίας των άκρων, η δημοσίευση της προκήρυξης της 17Ν στους "Νέους Ανθρώπους" δεν κρύβει κανένα μυστήριο, πέρα από τη διάθεση του κ. Μιχαλόπουλου να παίξει κι αυτός λίγο με την εφήμερη δόξα της "αποκλειστικότητας". Οπως αποδεικνύει το δικό μας ρεπορτάζ, η προκήρυξη αυτή δεν στάλθηκε ποτέ στους "Νέους Ανθρώπους", απλώς ο κ. Μιχαλόπουλος προμηθεύτηκε ένα από τα αντίγραφά της που κυκλοφορούσαν εκείνη την περίοδο σε δημοσιογραφικούς και αστυνομικούς κύκλους και σκέφτηκε να εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι η "Ελευθεροτυπία" δημοσίευσε μόνο αποσπάσματα του κειμένου. Αλλωστε θα ήταν εντελώς άτοπο για τη 17Ν να απευθυνθεί σε ακροδεξιό έντυπο, ειδικά εκείνη την περίοδο που προσπαθούσε ακόμα να πείσει ότι δεν έχει καμιά σχέση με τη CIA ή με σταγονίδια ή με προσωπικούς αντιπάλους του Μάλλιου, κ.λπ.

Θυμίζουμε ότι (σύμφωνα και με την επίσημη έκδοση των προκηρύξεων από τον "Κάκτο") η προκήρυξη αυτή ταχυδρομήθηκε στις 24 Ιουλίου 1981 σε διάφορες εφημερίδες της Αθήνας. Η απόρρητη έκθεση των βρετανικών υπηρεσιών που δημοσιεύτηκε στα "Νέα" (12/8/02) περιλαμβάνει λεπτομερή κατάλογο των προκηρύξεων της 17Ν, με αναφορά στο πού αφέθηκε καθεμιά και σε ποιον απευθυνόταν. Στην επίμαχη προκήρυξη δεν υπάρχει καμιά αναφορά, σημάδι ότι πρόκειται για κείμενο που ταχυδρομήθηκε σε πολλούς αποδέκτες.

Το μέγεθός της (14.023 λέξεις) ήταν εξαρχής απαγορευτικό για πλήρη δημοσίευση. Η "Ελευθεροτυπία" δημοσίευσε μια εκτενή περίληψη την Παρασκευή 31 Ιουλίου 1981, με πρωτοσέλιδο τίτλο "Με 25σέλιδη επιστολή-προκήρυξη η 'οργάνωση-φάντασμα' ξεκαθαρίζει: '17 Νοέμβρη' Οχι στους εμπρησμούς". Η εφημερίδα σημείωνε ότι "η προκήρυξη, της οποίας σήμερα δημοσιεύουμε αποσπάσματα -υπολογίζοντας και στις συνέπειες του περί Τύπου Νόμου- φέρει ημερομηνία 'Μάης 81', αλλά ταχυδρομήθηκε στις 26 Ιουλίου από την πλατεία Συντάγματος μέσα σε λευκό μεγάλο φάκελο".

Δύο μέρες αργότερα, την Κυριακή 2 Αυγούστου 1981, η "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία" δημοσιεύει ολόκληρο το κεφάλαιο της προκήρυξης που αναφέρεται στην κριτική των εμπρησμών των πολυκαταστημάτων με υπότιτλο "Το αυτούσιο κείμενο της προκήρυξης" και την παρατήρηση ότι "ορισμένα από τα άλλα πέντε κεφάλαια της προκήρυξης δεν δημοσιεύονται διότι εμπίπτουν στις διατάξεις του αντιτρομοκρατικού νόμου 774". Σημειώνεται ότι "άλλα θα δημοσιευτούν σύντομα". Η υπόσχεση δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Την επομένη ξεσπούν οι μεγάλες πυρκαγιές εκείνου του καλοκαιριού και μονοπωλούν για πολλές μέρες το δημοσιογραφικό ενδιαφέρον. Για τους ίδιους λόγους δεν κάνει χρήση του υλικού αυτού καμιά από τις εφημερίδες-αποδέκτες της προκήρυξης. Μοναδική εξαίρεση η εφημεριδούλα "Νέοι Ανθρωποι". Ο Γρηγόρης Μιχαλόπουλος εξασφαλίζει, χάρη στις επαφές του με το δημοσιογραφικό κόσμο και τις αρχές, κάποιο αντίγραφο που κυκλοφορούσε και το δημοσιεύει πλήρες...

Καημένε Μιχαλόπουλε

Οπως ήταν φυσικό, αναζητήσαμε καταρχήν το "σώμα του εγκλήματος", δηλαδή το φύλλο της εφημερίδας "Νέοι Ανθρωποι" από το γραφείο της "Τηλε-Τώρα", όπου στεγάζεται το επιτελείο του κ. Μιχαλόπουλου. Οι υπεύθυνοι της εφημερίδας μετά από "διαβουλεύσεις" μισής ώρας αποφάσισαν ότι δεν μπορούν να μας δώσουν το φύλλο, ούτε καν αντίγραφό του. Δεν μας επέτρεψαν ακόμα και να το δούμε. Αναμενόμενος ο πανικός, εφόσον το αφεντικό της εφημερίδας βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα, αλλά είναι κάπως υπερβολικό να βγει ....στην παρανομία και το αρχείο της.

Ας είναι καλά ο ...ΕΛΑ, ο οποίος λίγες μέρες μετά την έκδοση των "Νέων Ανθρώπων" θέλησε να απαντήσει στη 17Ν και εξέδωσε φυλλάδιο με τίτλο "Για την ανάπτυξη του επαναστατικού και λαϊκού κινήματος στην Ελλάδα" (22/9/81). Στο πολυγραφημένο αυτό φυλλάδιο, εκτός από τις θέσεις του ΕΛΑ που καταλαμβάνουν 78 σελίδες, περιλαμβάνεται και φωτοαντίγραφο των "Νέων Ανθρώπων" με την επίμαχη προκήρυξη. Στο φυλλάδιο επιβεβαιώνονται όσα γράφουμε πιο πάνω: "Στις 31 Ιούλη - αρχές Αυγούστου 81 εμφανίστηκε στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία αρχικά και στα μέσα με τέλη Αυγούστου 81 και στην εφημερίδα Νέοι Ανθρωποι, ένα κείμενο με σήμα και την υπογραφή της οργάνωσης 17 Νοέμβρη που ταχυδρομήθηκε στα τέλη Ιούλη 1981". Ο ΕΛΑ κάνει κριτική στην 17Ν, επειδή αρκείται να στέλνει τα κείμενά της σε μερικές εφημερίδες, με αποτέλεσμα -όπως συνέβη στην προκειμένη περίπτωση- να είναι στη διακριτική ευχέρεια των εφημερίδων αυτών η δυνατότητα να δημοσιεύουν αποσπάσματα κατά την κρίση τους: "Η Ελευθεροτυπία δημοσίευσε ορισμένα 'κοψίδια' του κειμένου, προφανώς για να το προσαρμόσει στα δικά της μέτρα και να εξυπηρετήσει -με το πετσόκομμα- τις δικές της επιδιώξεις". Οσο για τους 'Νέους Ανθρώπους', αφήνεται να εννοηθεί ότι η δημοσίευση σ' αυτή τη "φασιστική εφημερίδα" (όπως γράφουν) ήταν τυχαία και οι ίδιοι το έμαθαν "λίγο-πολύ συμπτωματικά". Ούτε καν διανοούνται οι συντάκτες του κειμένου του ΕΛΑ ότι υπήρξε επιλεκτική αποστολή του κειμένου από τη 17Ν στην εφημερίδα του κ. Μιχαλόπουλου.

Τα μπρος πίσω

Η περιπέτεια της προκήρυξης δεν τελειώνει εδώ. Ο ΕΛΑ έκανε ένα λάθος ...βιβλιοδεσίας. Η έκτη σελίδα της προκήρυξης μπήκε στη θέση της δωδέκατης, με αποτέλεσμα να γίνεται μπλέξιμο. Βέβαια ο αναγνώστης αμέσως αντιλαμβάνεται το λάθος, εφόσον δεν υπάρχει συνέχεια στις φράσεις. Δυστυχώς δεν το αντελήφθη ο Γιώργος Καράμπελας, ο οποίος ανατύπωσε στο βιβλίο του "Το ελληνικό αντάρτικο των πόλεων 1974-1985" (εκδόσεις Ρόπτρο, Αθήνα 1985) την προκήρυξη μπερδεμένη, με αποτέλεσμα να ενισχύεται το μυστήριο. Ο συγγραφέας αναφέρει ως πηγή του την έκδοση του ΕΛΑ καθώς και το τεύχος 42 του περιοδικού "Αντιπληροφόρηση", το οποίο όμως αντελήφθη το λάθος και το έχει επανορθώσει.

Μερικά χρόνια αργότερα, η ίδια η 17Ν θα αισθανθεί την ανάγκη να αναφερθεί στην ίδια προκήρυξη, κατά την απάντησή της στον Γιώργο Βότση (14/3/88, εφημερίδα "Εθνος"). Εκεί αναφέρεται ρητά ότι το κείμενο το έστειλαν στην "Ελευθεροτυπία" και αποφεύγεται οποιαδήποτε αναφορά στους "Νέους Ανθρώπους". Ο αναγνώστης παραπέμπεται στο βιβλίο του Καράμπελα, αλλά προειδοποιείται για τα λάθη: "Το κείμενο αυτό έχει δύο ελλείψεις, μέσα στο βιβλίο. Ο εκδότης έχει ανακατέψει τα κεφάλαια με αποτέλεσμα να γίνεται μερικές φορές ακατανόητο, και επί πλέον υπάρχουν αρκετά λάθη στις λέξεις, π.χ. υπό, υπέρ κ.α. Πάντως σ' αυτό υπάρχει η πληρέστερη ανάλυση των λόγων της δράσης, κυρίως στο κεφάλαιο 'Οι σωστές πολιτικές ενέργειες λαϊκής βίας'".

Από όλη αυτή τη μικρή περιπέτεια της προκήρυξης-μανιφέστου της 17Ν δεν προκύπτει λοιπόν η περιπόθητη σύνδεση των δύο άκρων ούτε τεκμηριώνεται η πολυσυζητημένη διαπλοκή Γιωτόπουλου-Μιχαλόπουλου. Η αγχώδης προσπάθεια μερίδας των μέσων ενημέρωσης να φορτώσουν στους υπόδικους του Κορυδαλλού και τις ατιμωτικές κατηγορίες του εκβιασμού ή των συμβολαίων θανάτου πρέπει να βρει άλλους τρόπους να εκτονωθεί.




(Ελευθεροτυπία, 25/1/2003)